Đề bài gây sốc trên là của một nhà khoa học nổi tiếng đăng trên The Guardian và được đưa lại tại tờ điện tử Slate mới đây dưới nhan đề “La Terre pourrait se soulever et tuer l’humanité, selon un célèbre scientifique“.
Theo nhà khoa học James Lovelock, đại dịch Covid-19 chỉ là một trong những thứ “tương kế tựu kế” của hành tinh xanh để bảo vệ loài người.
“Đồng loại của tôi phải học cách sống hợp tác với Trái Đất, nếu như không thì “phía đối tác”, dựa trên luật tự điều chỉnh, sẽ vô tình đẩy Trái Đất về một trạng thái mới, mà tại đó không khéo con người không được đón nhận nữa,” James Lovelock, nhà nghiên cứu môi trường và nhà khoa học viết lý thuyết Gaia (nên hiểu đại khái như là quy luật tự điều chỉnh của vũ trụ) tại chuyên mục diễn đàn được đăng trên báo The Guardian gần đây. Bài báo như một lời cảnh báo. Hành tinh của chúng ta có thể vùng dậy triệt hạ loài người, được xem như là nhân vật chịu trách nhiệm trong hiện tượng biến đổi khí hậu.
“Virus Covid-19 có thể trước đã xuất hiện nhưng nay quay lại một cách tiêu cực. Luật tự điều chỉnh (Gaia) lần tới cũng cố quay lại nhưng với một cách tàn bạo hơn,” nhà khoa học kết luận. Vị khoa học gia nay 102 tuổi không biết liệu có quá trễ để nhân loại tránh được một thảm họa liên quan đến khí hậu, nhưng ông vẫn hy vọng con người ta sẽ nghe lời ông. Cách nay 60 năm, ông từng cho rằng Trái Đất tự điều chỉnh như một thực thể sống: sự sống thích nghi với môi trường và theo chiều ngược lại. Lý thuyết ấy đã chịu nhiều chế nhạo nhưng hình như các hiện tượng khí hậu càng lúc càng chứng tỏ lập luận của vị khoa học già càng hợp lý.
Với James Lovelock, chẳng có hy vọng nào cứu được Trái Đất nếu “chúng ta cứ coi biến đổi khí hậu và hủy hoại thiên nhiên là chuyện tách bạch”. Ông cho rằng việc tạo thành khí quyển Trái Đất và nhiệt độ của bề mặt địa cầu được sinh quyển duy trì và điều chỉnh một cách chủ động, bởi một cuộc sống, bởi cái mà người Hy Lạp cổ đại gọi là Gaia.” Nhà khoa học trên trăm tuổi giải thích: “Có một lực cân bằng nhất định nào đó được đảm bảo giữa rừng, đại dương và các yếu tố khác trong hệ thống điều tiết của hành tinh xanh, nên đã duy trì được nhiệt độ bề mặt của nó ổn định và tối ưu cho sự sống”.
Nhưng nhân loại đã làm lung lay công thức ấy. Theo James Lovelock, hai hành động “diệt chủng” có thể thấy và sờ được chính là sự ngột ngạt do hiệu ứng nhà kính và phá rừng nhiệt đới tạo thành một quy mô lớn chưa từng thấy tính từ hàng triệu năm đến nay.
Nếu thời đó lời cảnh báo trên như trong truyện khoa học giả tưởng thì nay trở thành thực tế hơn. “Chúng ta còn có thể gặp những bất ngờ khác. Thiên nhiên là khó đoán và không phát triển theo tuyến tính, đặc biệt là lúc giao thời,” James Lovelock khuyên nên giảm tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch, mà chỉ huy động nguồn lực theo cách khi có chiến tranh (tiết kiệm, tiêu tốn vừa phải). Nếu như cứ nghĩ các mối nguy không to tát như người ta thường vẽ, loài người không chóng thì chày phải giải quyết khi dân số quá đông và phá rừng nhiệt đới quá loạn.
Nguyễn Quang Bình chuyển ngữ tiếng Việt
Hits: 206
