Thời gian gần đây, dư luận cả nước lại xôn xao vì nhiều người tham gia trực tiếp vào một số “đường dây” kinh doanh bán hàng đa cấp có nguy cơ trở thành nạn nhân của những chiêu lừa đảo của chính chỗ họ đầu tư.
Kinh doanh đa cấp là một cách tổ chức chiến lược bán sản phẩm hàng hóa hay dịch vụ dưới dạng khuyến khích nhân viên bán hàng hay nhà phân phối hiện có mở rộng thêm đồng sự theo tuyến phát triển của chính mình. Mỗi người trong hệ thống có thể trở thành một “trưởng chuyền” trong một cơ cấu từ cũ đến mới, từ cao đến thấp, “chuyền” nào thu nạp càng nhiều nhân viên bán hàng, phân phối, trực tiếp bán nhiều hàng, càng hưởng huê hồng càng nhiều trong hệ thống đại lý được liên kết rất chặt chẽ và hoàn hảo. Người bán hàng, phân phối hàng cũng hưởng lợi trực tiếp từ thương vụ bán hàng cho khách mua.
Qua hình thức này, công ty kinh doanh đa cấp khỏi tốn nhiều chi phí như kho bãi, quảng cáo, người tham gia trong hệ thống này trả lương thưởng cho chính mình…Riêng về phía quảng cáo, những người tham gia trong hệ thống chính là phương tiện quảng cáo sống động nhất, qua đó mà phát huy tối đa doanh số nhờ biết rõ sản phẩm của mình hầu bán hàng tối đa không ngơi nghỉ thông qua nhiều cấp, tầng bậc của hệ thống trong công ty.
Đấy cũng chính là tính ưu việt của cách tiếp thị đa cấp. Cả hệ thống đều phải vận động liên tục, nên sản phẩm được chọn bán của các công ty kinh doanh đa cấp thường là những mặt hàng cần thiết, gần gũi với người tiêu dùng, khách hàng sử dụng liên tục. Từ đó, yêu cầu ổn định bền vững không chỉ trong cung ứng mà chất lượng sản phẩm dịch vụ hàng hóa tốt, độc đáo không ai có. Các sản phẩm phù hợp nhất với lối kinh doanh đa cấp thường là các loại hàng tiêu dùng, mỹ phẩm, thực phẩm và thực phẩm chức năng.
Tuy nhiên, từ 13 năm nay khi du nhập vào Việt Nam, mô hình kinh doanh tiên tiến, được cho là thông minh này bị lợi dụng và gây không ít tai tiếng, làm cho nhiều người mất niềm tin vào nó.
Nếu như sức mạnh của bán hàng đa cấp dựa vào cách tổ chức bán hàng và sản phẩm hàng hóa chất lượng tốt, độc đáo, được khách hàng tiêu thụ thường xuyên, thì nhiều đơn vị kinh doanh đa cấp trong nước bỏ quên phần cung cấp hàng hóa dịch vụ thực.
Chọc đúng vào tâm lý “thoát nghèo” nhanh chóng của một số người vốn đang khó khăn về kinh tế, kích đúng “huyệt” hám lợi, “ngồi mát ăn bát vàng” của người có tiền muốn “ngủ một đêm mai thành tỉ phú”, nhiều công ty kinh doanh đa cấp chủ yếu tuyên truyền để phát triển tổ chức bằng cách yêu cầu người tham gia đặt cọc một số tiền để trở thành thành viên, hay góp vốn để ngồi hưởng lợi thông qua hệ thống thưởng rất hậu.
Đi chệch mục tiêu ban đầu, tập trung phát triển số lượng người tham gia vì lợi nhuận và tiền thưởng cho người đi trước, giá sản phẩm đa cấp càng ngày càng cao, xa thực tế; mặt khác, miếng mồi “thưởng” quá lớn làm các “trưởng chuyển” chỉ tìm cách bành trướng lượng thành viên, có nơi chỉ thu phí tham gia để hưởng thưởng, thậm chí có nhiều công ty đa cấp chỉ huy động vốn, lấy tiền thu được của người vào sau trả cho người tham gia trước…nên nói gần nói xa như một “dây hụi” tuy ở một tầm cỡ lớn hơn, có tổ chức hơn nhưng tổn thất kinh tế, tầm ảnh hưởng lớn hơn nhiều so với một lần “bể hụi”.
Biến tướng kinh doanh đa cấp ngày càng muôn mặt. Như trên một tờ báo tại TPHCM mới đây cho biết bằng chiêu bài thưởng khủng, một công ty kinh doanh đa cấp đã huy động một số vốn khổng lồ nay mất khả năng chi trả. Nhiều gia đình túng bấn quyết “vượt khó” bằng cách góp tiền tham gia đa cấp, có người mất vài chục triệu đến vài trăm triệu nay mới phát hiện mình lừa bởi bẫy đa cấp.
Cần đưa hoạt động kinh doanh đa cấp vào nề nếp, tuân thủ pháp luật và đạo đức kinh doanh, quản lý chặt chẽ các hoạt động của các công ty đa cấp mới thành lập là rất cần thiết. Tuy nhiên, không ai có thể thay thế nhà đầu tư vào các công ty kinh doanh đa cấp nếu bản thân họ không tự tìm hiểu, học hỏi thêm về hình thức kinh doanh mới mẽ này.
Nguyễn Quang Bình, viết cho SGTT và đã được đăng
Hits: 84