Sức ép chi phí sinh hoạt gia đình tại Mỹ tăng, giá nhu yếu phẩm tại các tiệm tạp hóa lên vù vù, khiến Tổng thống Donald Trump tính đến việc giảm thuế nhập khẩu cho các mặt hàng thiết yếu của dân Mỹ. Với Sắc lệnh 14257 ký ngày 13-11-2025, có đến 200 mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ, trong đó có các loại có trên mâm cơm hàng ngày của người Mỹ như thịt bò, cà phê, ca cao, chuối…
Cà phê với Sắc lệnh 14257 của Tổng thống Mỹ
Sau một năm tính đết hết tháng 9-2025, lạm phát Mỹ vẫn treo dai dẵng ở mức 3% so với mục tiêu 2% do Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đề ra. Cà phê và thịt bò là loại nhu yếu phẩm không thể thiếu trong các bữa ăn và giải khát hàng ngày của người Mỹ. Riêng cà phê sau một năm tính đến tháng 9-2025, giá đã tăng 20%.
Trước Sắc lệnh 14257, thị trường vẫn kỳ vọng mức thuế nhập khẩu cà phê sẽ về 0% như hàng chục năm trước khi Tổng thống thứ 47 chấp chính. Cũng theo đó giá kỳ hạn cà phê rớt thê thảm. Giá trên sàn arabica cơ sở giao dịch tháng 3-2026 từ 400.65 cts/lb xuống 362.50 cts/lb, dao động từ cao đến thấp -38.15 ct/lb hay 855 đô la Mỹ/tấn để đóng cửa ngày 14-11 còn 374 cts/lb tương đương với 8.245 đô la/tấn; sàn robusta tháng 1-2026 từ 4.679 xuống tìm đáy 4.134 đô la/tấn, giảm 545 đô la/tấn để đóng cửa ngay ngày ra sắc lệnhtại 4.223 đô la/tấn. Như vậy, chỉ trong vòng một tuần chờ miễn giảm thuế, tính trên đóng cửa, giá arabica mất 422 đô la và robusta giảm 425 đô la/tấn.
Tuy nhiên, Sắc lệnh 14257 không miễn thuế hoàn toàn như mong đợi. Thuế cà phê chỉ giảm 10%, còn chuyện giảm thêm hay không vẫn còn phụ thuộc vào yêu cầu “có qua có lại” theo các hợp đồng đàm phán thương mại với từng nước. Vậy là, trước ngày 13-11, thuế đối ứng của Mỹ lên hàng hóa nhập khẩu từ Brazil là 50% thì từ nay cà phê vẫn chịu thuế 40%, cũng vậy, thuế mới cho cà phê từ Việt Nam là 10%, Indonesia là 9%…
Hiệu suất kinh doanh trên sàn ca cao sau một tuần mất 12%, robusta mất 9% nhưng sàn arabica chỉ giảm 3%. Cà phê Brazil vẫn chịu thuế 40% do chưa có thỏa thuận thương mại với Mỹ. Chính vì vậy mà giá kỳ hạn arabica xuống mức thấp 362,50 cts/lb và phục hồi nhanh trở lại, trong khi sàn robusta “mất phanh”.
Thuế “Mỹ” ảnh hưởng gì lên thị phần cà phê Việt Nam?
Với chính sách thuế mới này, giá cà phê kỳ hạn vẫn chưa thể dừng dậy sóng, nhất là trên sàn arabica.
Người tiêu dùng Mỹ từ hàng trăm năm nay đã quen “gu” arabica. Hàng năm, Mỹ phải phụ thuộc vào arabica Brazil từ 30%-40% nếu không tính nhu cầu robusta chỉ ở mức độ vừa phải do có nhiều nguồn thay thế. Hoạt động sản xuất của các cơ sở rang xay tại Mỹ vẫn phải cần arabica. Nền công nghiệp cà phê Mỹ, vốn sản xuất hàng loạt, đã quen với công thức rang đã cài sẵn trong hệ thống nhà máy chế biến. Vì vậy, không thể chỉ trong vòng một vài tháng hay ngay cả khi hết nhiệm kỳ tổng thống Mỹ, các hãng rang xay ấy chưa chắc đã dám thay đổi công thức vì rất tốn kém đặc biệt về chi phí tiếp thị cho một công thức mới, “gu” mới. Việc chuyển dịch nguồn nguyên liệu thay thế từ arabica Brazil sang arabica các nước khác hay qua robusta hiện nay chỉ là một biện pháp “dã chiến”.
Xét từ góc độ thị trường robusta, bao lâu Brazil còn chịu 40% thuế, thì đó là lợi thế mở rộng thị phần robusta của Việt Nam. Nhưng cứ xem đó là một cơ hội ngắn hạn, trừ khi hàng robusta Việt Nam chế biến như thế nào để đạt cho được “tham vọng” thay thế hàng arabica Brazil và các xuất xứ khác bán vào Mỹ.
Thuế “Mỹ” mới ảnh hưởng gì lên thị phần cà phê Việt Nam?
Thuế 40% lên cà phê các loại từ Brazil trong khi Việt Nam chỉ 10%, thậm chí với mức tối đa 0% đang mở đường rộng hơn cho hạt cà phê robusta vào thị trường Mỹ, nhưng có lẽ chỉ trong một khoảng thời gian nào đó. Sức ép người tiêu dùng lên lá phiếu bầu giữa kỳ và tổng tuyển cử hệ thống chính trị Mỹ nếu như giá bán lẻ quá cao buộc thuế nhập khẩu cà phê Brazil và các mặt hàng nhu yếu khác phải hạ nhiệt chứ không thể treo 40% “miên viễn”. Hơn nữa, giá kỳ hạn arabica hiện nay cao gấp đôi giá robusta, nên lực mua tiêu thụ giai đoạn này thiên về robusta.
Tóm lại, sắc lệnh giảm thuế cà phê hình như chỉ đủ để xoa dịu các bức xúc của người tiêu dùng Mỹ mà chưa phải là biện pháp làm giảm nóng giá cà phê, nhất là arabica. Miễn thuế cà phê lần này xem ra vẫn chưa trị được “con ngựa bất kham” về giá trên các sàn kỳ hạn.
NGUYỄN QUANG BÌNH, bài đã đăng trên TC KTSG bản in số 47-2025 ngày 20/11/2025
Đăng bài này xong, ngay ngày thứ sáu 21/11, TT Trump gỡ bỏ thuế cà phê cho tất cả các nước về 0%!
Hits: 46
Be the first to comment